Stanowisko POBE w sprawie projektu Krajowego Planu Odbudowy
Porozumienie Branżowe na rzecz Efektywności Energetycznej (POBE) aktywnie uczestniczy w procesie konsultacji w sprawie Krajowego Planu Odbudowy. Złożyło swoje uwagi oraz przesłało stanowisko do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.
POBE z zadowoleniem odnotowuje fakt przedstawienia w Krajowym Planie Odbudowy propozycji działań w zakresie efektywności energetycznej budynków, ale jednocześnie wyraża głębokie zaniepokojenie wysokim prawdopodobieństwem odrzucenia propozycji polskiego Krajowego Planu Odbudowy przez Komisję Europejską.
Ryzyko wynika z braku strukturalnego podejścia uwzględniającego konkretne i ambitne reformy, które muszą towarzyszyć inwestycjom finansowanym z KPO. Ponadto, w niedostatecznym stopniu zostały przedstawione cele w perspektywie do 2026 roku oraz jasne i mierzalne kamienie milowe, na podstawie których Polska będzie otrzymywać środki z budżetu UE.
Reprezentowany przez POBE sektor technologii kluczowych dla transformacji budynków, powinien stanowić w wydatkach z Instrumentu Odbudowy i Odporności jeden z priorytetowych obszarów. Transformacja dekarbonizacyjna budynków jest bowiem kluczem do realizacji przez Polskę celów klimatyczno-energetycznych na 2030 rok. Podniesienie unijnego celu redukcyjnego CO2 do 55 proc. wiąże się z koniecznością zwiększenia przez Polskę oraz państwa członkowskie wysiłków na polu rozwijania efektywności energetycznej oraz OZE.
Krajowy Plan Odbudowy powinien wskazywać najbardziej efektywny sposób modernizacji sektora budynków w Polsce, uwzględniający trendy regulacyjne w unijnej legislacji, w tym np. konsekwencje wprowadzania zasad taksonomii zrównoważonego finasowania. Wyzwania związane z efektywnością energetyczną, zwiększaniem stosowania OZE w obszarze budynków oraz zwalczaniem smogu należy traktować kompleksowo. W KPO powinny być ujęte reformy strukturalne towarzyszące programom wsparcia. Najważniejszym rezultatem takich kompleksowych działań powinna być poprawa jakości i komfortu życia obywateli, w tym zapewnienie czystego powietrza oraz dostępności do taniej energii – twierdzi Paweł Lachman, koordynator POBE.
Kluczem do realizacji przez Polskę obowiązków redukcji CO2, rozwijania efektywności energetycznej budynków oraz OZE jest tzw. „Fala Renowacji”. Inwestycje związane z termorenowacją budynków pozwolą wykorzystać duży potencjał nowoczesnych rozwiązań technologicznych, podnoszenia innowacyjności przedsiębiorstw oraz realizacji prac badawczo – rozwojowych. Reformy powinny obejmować działania inwentaryzujące budynki w Polsce nie tylko pod kątem urządzeń grzewczych, ich emisyjności, ale także stopnia realizacji płytkiej i głębokiej termomodernizacji, udziału OZE w sektorze ciepła i chłodu, czy przeglądu istniejących i projektowanych instrumentów wsparcia. Ponadto, reformy i inwestycje powinny obejmować przygotowanie zasobów rynku pracy i rozwój odpowiednich kompetencji pozwalających wykorzystać możliwości płynące z zielonych technologii i miejsc pracy w szybko rozwijających się technologiach sektora budynków.
Dzięki odpowiedniemu wsparciu w KPO fali renowacji budynków, firmy związane z technologiami budynkowymi będą mogły nie tylko tworzyć nowoczesne miejsca pracy, lecz także inwestować w badania i rozwój, wdrażać i oferować innowacyjne zielone i cyfrowe rozwiązania, a dzięki temu skutecznie konkurować na unijnym rynku i budować odporną na kryzysy, nowoczesną gospodarkę.
W obszarze działań związanych z renowacją budynków konieczne jest w KPO zwiększenie alokacji dla programu „Czyste Powietrze” do poziomu 10 mld euro, co jest warunkiem realizacji założonych celów strategii „Fala Renowacji”. Należy również wyznaczyć ambitny cel zwiększenia do 2026 roku poziomu wskaźnika realizacji rocznej głębokiej termomodernizacji, zgodnie założeniami strategii „Fali Renowacji” i projektu Długoterminowej Strategii Renowacji Budynków. Program „Czyste Powietrze” wymaga poprawy tak, by wykluczyć kotły węglowe i olejowe, nie spełniające celów w zakresie zasady „nie szkodzić w sposób znaczący”, co wynika z taksonomii zrównoważonego finasowania.
Powinien być także wyznaczony cel OZE w sektorze ciepła i chłodu do osiągnięcia w 2026 roku, z określeniem ścieżki realizacji uwzględniającej kamienie milowe zgodnie z aktualnymi planami Komisji Europejskiej dotyczącymi redukcji emisji CO2.
POBE rekomenduje też stworzenie programu wsparcia kredytowego czy ulg podatkowych dla plusenergetycznych budynków mieszkalnych w wyższym standardzie energetycznym niż wymagają obowiązujące od 2021 r. warunki techniczne.
Reformy i inwestycje w obszarze transformacji budynków wspierane z funduszy UE powinny bazować na pierwszeństwie dla takich inwestycji, które w największym stopniu przyczyniają się do realizacji krajowych zobowiązań wynikających z celów energetyczno-klimatycznych. I właśnie takie inwestycje powinny mieć możliwość uzyskania najwyższego poziomu finansowania. Przyspieszy to transformację energetyczną Polski w kierunku neutralności klimatycznej, pozwoli też tworzyć nowoczesne i innowacyjne przedsiębiorstwa oraz miejsca pracy – twierdzi Paweł Lachman.
